Definicja i przyczyny Nerwobólu - Neuralgii

Nerwoból to ból, który pojawia się z powodu zaburzeń w jednym z nerwów przenoszących bodźce zmysłowe do mózgu.

Ból pojawia się w obszarze unerwienia nerwu, który oznacza część ciała, z której pochodzi sygnał nerwowy. Jest wiele różnych rodzajów nerwobóli zależnych od tego, który nerw został uszkodzony.

Ból nerwowy (neuropatyczny) zazwyczaj pochodzi z uszkodzonego nerwu. Uszkodzenie lub choroba nerwu nazywane są neuropatią. Jest ono częste u pacjentów z cukrzycą lub związane z uszkodzeniem nerwów, jako skutek operacji, zranienia  lub uszkodzenia rdzenia kręgowego. Ból fantomowy jest także rodzajem bólu nerwowego.

Ponadto, istnieją 3 szczególne typy nerwobóli:

• Nerwoból nerwu trójdzielnego: (Zwany także Tic douloureux).
  Ból pochodzi z zaburzenia funkcji nerwu trójdzielnego, który jest nerwem czuciowym twarzy. Występuje on częściej u kobiet niż mężczyzn i dotyka zwykle ludzi powyżej 50 roku życia. Nerw trójdzielny ma trzy odnogi. Nerw oczny przekazuje impulsy z zakończeń nerwowych skóry szczytu czaszki, gałki ocznej oraz czoła i  części jamy nosowej. Druga odnoga, nerw szczękowy przekazuje impulsy z okolic policzków, zatoki szczękowej oraz zębów i dziąseł szczęki. Trzecia odnoga, nerw żuchwowy: unerwia m.in. skórę małżowiny usznej, okolice żuchwy, skórę i błonę śluzową policzków i języka.
  
  Objawem nerwobólu nerwu trójdzielnego jest silny ból twarzy pojawiający się nagle.  Zwykle atak  trwa  do 2 minut. Jest to zazwyczaj seria krótkich ostrych epizodów bólowych  dotyczących czuciowego obszaru unerwienia jednej, lub rzadziej, dwóch odnóg. Zazwyczaj dotyczy to drugiej lub trzeciej odnogi, chyba że, nerwoból nerwu trójdzielnego związany jest ze stwardnieniem rozsianym, gdzie pierwsza odnoga może być dotknięta.
  
  Przyczyna nerwobólu nerwu trójdzielnego nie jest zazwyczaj znana. Ból pojawia się najczęściej podczas dnia i może zostać spowodowany przez mówienie, żucie, kaszel, mycie zębów, jedzenie lub picie. U niektórych pacjentów obecny jest obszar skóry lub błony śluzowej, który przy nawet lekkiej stymulacji powoduje wyzwala ból. Nazywa się ona Strefą Wyzwalającą. U niektórych pacjentów atakom towarzyszy nadmierne łzawienie.
   
• Neuralgia nerwu językowo-gardłowego:
  Jest to rzadki i bolesny stan w obszarze unerwienia nerwu językowo-gardłowego. Ból pojawia się w obszarze między migdałkami i uchem. Strefa Wyzwalająca może się znajdować z tyłu języka, w gardle, migdałkach lub w uchu. Stan ten może być wywołany przez nowotwór złośliwy gardła lub w następstwie  radioterapii okolicy szczęki lub szyi.
   
• Neuralgia popółpaścowa:
  Po przebyciu półpaśca (wywołanego przez wirus opryszczki) może utrzymywać się ból w obszarze skóry, który został zaatakowany przez wirus mimo, ustąpienia zmian skórnych. Ból może się utrzymywać przez wiele lat po chorobie. Ryzyko nawrotu neuralgii wzrasta z wiekiem. U ludzi, którzy przebyli  półpasiec przed 40 rokiem życia, ryzyko jest mniejsze niż 10%, podczas gdy u osób powyżej 70 roku życia ryzyko wynosi ok. 75%. Ból jest palący, piekący, ściskający lub rozdzierający. Wrażenia czuciowe często się zmieniają, gdyż skóra staje się bardziej wrażliwa, co powoduje ból przy dotyku, który normalnie nie byłby bolesny.

Objawy bólu neuropatycznego

Główne cechy bólu neuropatycznego to:

• Ataki kłującego, rozdzierającego, palącego, mrowiejącego lub piekącego bólu, zazwyczaj obejmujące skórę

• Brak widocznych uszkodzeń tkanki

• Symptomy pojawiają się zwykle krótko po właściwym uszkodzeniu

• Ból może się pojawiać w obszarach zmienionej percepcji czucia

• Ból powodowany jest przez bodźce, które normalnie nie powodowałyby bólu

• Ból nasila się przy powtarzanej stymulacji bólowej

• Ból utrzymuje się po zaprzestaniu stymulacji bólowej

Zapobieganie i diagnozowanie

Jeśli odczuwasz ból o charakterze neuropatycznym, powinieneś skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu w celu przebadania. Zazwyczaj, opisanie symptomów i zwykłe badanie neurologiczne wystarcza do postawienia diagnozy. Jeśli istnieje podejrzenie ukrytej choroby, zostaną  wykonane dodatkowe badania. Na przykład pojawienie się neuralgii nerwu trójdzielnego u osoby przed 40 rokiem życia może sugerować początek stwardnienia rozsianego.

Leczenie Nerwobólu i Bólu Neuropatycznego

Ból neuropatyczny nie jest dobrze łagodzony za pomocą zwykłych środków przeciwbólowych, ponieważ mechanizm bólowy jest inny niż w zwykłym bólu. Stosowane jest następujące leczenie:

• Leki, które zwykle stosowane w leczeniu padaczki , np. okskarbazepina lub karbamazepina. Dawka leku jest stopniowo zwiększana. W przybliżeniu 75% pacjentów reaguje pozytywnie na leczenie. Ponadto, środki zwykle stosowane w leczeniu depresji, należące do grupy trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych mogą być stosowane z dobrym skutkiem. Często obie grupy leków stosowane są w kombinacji.

• Ataki nerwobólu nerwu trójdzielnego mogą zostać złagodzone przez podanie lidokainy lub fenytoiny dożylnie. Inną kuracją jest wstrzykiwanie glicerolu w obszar, gdzie zaczyna się nerw lub miejscowe ogrzanie tego obszaru.

• Czasami konieczny jest zabieg operacyjny jeśli przyczyną  jest ucisnięcie gałęzi nerwu trójdzielnego w jego przebiegu w kanale kostnym

• Przezskórna stymulacja nerwu (TNS lub TENS), która wysyła impulsy elektryczne  przez skórę w obszarze, gdzie występuje ból. Pacjent może nawet mieć takie urządzenie w domu, które może stosowane, gdy pojawia się ból.

• Obcisła odzież w miejscach, gdzie pojawia się ból wydaje się pomocna u niektórych pacjentów.
   

Perspektywy i komplikacje

Zazwyczaj ból neuropatyczny ma tendencję do zmniejszania się z upływem czasu ,jednakże w opornych przypadkach ostatecznym rozwiązaniem bywa leczenie chirurgiczne. Przewlekłe i nie dające się uśmierzyć bóle neuropatyczne mogą przyczynić się do pogorszenia komfortu życia oraz być podłożem depresji.

Przeczytaj ten artykuł w języku duńskim
Read this article in English